5 روش افزایش احساس ارزشمندی +تست
احساس ارزشمندی چیست و چگونه می توانیم آنرا در خود تقویت کنیم؟ بهترین روش در روانشاسی عزت نفس و راهکار تقویت ارزشمند بودن در زندگی کدام است؟ چطور ارزش درونی خود را بالا ببریم؟ خود دوستی به چه معناست و چگونه می توان خود را دوست داشت؟ اینها و دهها سئوال دیگر افرادی است که می خواهند حس ارزشمندی را در در زندگی افزایش دهند و کیفیت ارتباطی خوبی با خود داشته باشند. ما در این مقاله سعی داریم به تمام سئوالات در این مورد پاسخ دهیم.
فهرست مطالب
Toggleاحساس ارزشمندی چیست؟
شما چقدر خودتان را قبول دارید؟ چقدر روی توانمندی های خود حساب می کنید؟ در زمانی که یک کار اشتباه انجام می دهید، چقدر طول می کشد تا گفتگوی درونی را تغییر دهید و باخود مهربان باشید؟ همه اینها در یک کلام میشود خویشتن دوستی … دکتر علی صاحبی در یکی از کتاب های خود در مورد احساس ارزشمندی جمله جالبی را عنوان کردند. حس ارزشمند بودن یعنی من نگرش و قضاوت درستی درباره خودم داشته باشم.
اولین عامل در شکل گیری حس ارزشمندی در فرد به دوران کودکی بر می گردد. هنگامی که شما در کودکی و دوران مدرسه مورد تایید و انتقاد دیگران قرار گرفته اید، در واقع نگاه شما به خودتان شکل گرفته است. فردی که از کودکی در معرض تنش های خانواده، انتقاد معلمان و مقایسه شدن با همسالان قرار گرفته است، در بزرگسالی تلاش می کند تا حقارت های کودکی را جبران کند. بنابراین اولین قدم در تقویت احساس ارزشمندی آشتی با گذشته است. اگر نتوانیم گذشته خود را با تمام مشکلات بپذیریم، در درمان این مسئله دچار مشکل خواهیم شد و همانند قایقی خواهیم شد که یک پارو دارد و اندازه هم که بیشتر پارو بزنیم، با سرعت بیشتری به دور خود می گردیم.
نشانه های حس ازشمندی پایین کدامست؟
- مقایسه مدام خود با دیگران
در هر شرایطی که باشد خود را پایین تر از دیگران می بیند و همیشه افرادی را پیدا می کنند که بهتر از آنان هستند. حتی در مهمانی ها بجای لذت بردن از جشن به بررسی و مقایسه دیگران می پردازند و مدام باخود می گویند که فلانی را ببین از من خیلی بهتر است. برای مطالعه بیشتر این موضوع میتوانید به دوره ان ال پی استاد سجاد زمانی رجوع کنید. - تائیید طلبی از اطرافیان
اغلب خانم ها و آقایانی را دیده اید که در رابطه عاطفی مدام نظر طرف مقابل را درباره خود می پرسند. شاید روزی یکبار از آنها بپرسند که دوستم داری؟ چقدر منو دوست داری؟ چی شد که عاشق من شدی؟ و…. او مدام در حال سنجش میزان عشق طرف مقابل است تا اینکه اطمینان حاصل کند که هنوز او را ارزشمند میداند. - کمال گرایی منفی
اغلب به گوشه لب پر رفتار خود و دیگران گیر می دهند و به خود و دیگران فشار می آروند که همیشه کامل و بدون نقص باشند. اگر نگاهی به زندگی اینگونه افراد داشته باشید خواهید دید از داشته های خود لذت نمی برند و نگاهی صفر و یک به وقایع دارند. برای آنکه آنها را بهتر بشناسید، به کلمات استفاده شده در حرفهایشان توجه کنید.
آنها اغلب از کلمات همیشه، هیچوقت، همه، هیچکس و… استفاده می کنند. همیشه باید مهربان باشی، همه مردها اینطور هستند، هیچکس من را درک نمی کند. - شک و بدگمانی
این افراد دوستان کمی دارند زیرا اطرافیان را با حرف های غیرمنطقی از خود دور کرده اند. همانطور که به دلیل داشتن اعتماد به نفس پایین خود را در اغلب اتفاقات بد مقصر می دانند، نقش دیگران را نیز در بدبختی و عدم موفقیت خود بسیار مهم میدانند و دائما از پدر و مادر و همسر خود شاکی هستند که آنها باعث شده اند که ادامه تحصیل ندهد، مهاجرت نکند و با فلانی ازدواج نکند. آنها با این کار براحتی مسئولیت کارها را از خود دور می کنند و اینگونه با وجدان خود کنار می آیند. - افکار بیهوده
همانطور که گفته شد زمانی که ما از کودکی احساس خویشتن دوستی را با خود حمل نکنیم، دچار عقده ها و کمبودهایی می شویم که خود را به شکل افکار آزار دهنده نشان میدهند. نشخوار افکار مزاحم در طی روز چنان انرژی را از ما می گیرد که دیگر تاب و توان مقابله با مشکلات را پیدا نمی کنیم.
تست خود دوستی و احساس ارزشمندی
قبل از اینکه به 5 روش افزایش احساس ارزشمندی برسیم ابتدا مقیاس میزان ارزشمندی خود را بررسی کنید. در تست زیر سئوالاتی مربوط به روانشناسی عزت نفس و شادمانی ارائه شده است که با پاسخ دادن به آن می توانید میزان پذیرش خود را بررسی کنید. در کنار هریک از جواب ها یک عدد از 1 تا 5 قرار داده شده است که میزان امتیاز آنها از کم تا زیاد است. به هر سئوال یک عدد اختصاص دهید و در پایان تست آنها را باهم جمع کنید.
1- بطور کلی خودم را در زندگی اینگونه ارزیابی می کنم:
امتیاز 1 غمگین – امتیاز 2 ناشاد – امتیاز 3کمی شاد
امتیاز 4:معمولی و خنثی – امتیاز 5 بسیار شاد
2- در مقایسه با بیشتر دوستان و همسالان خود، اینگونه هستم:
امتیاز 1 ناشادتر – امتیاز 2 کمتر شاد هستم – امتیاز 3 معمولی
امتیاز 4 روحیه بهتری دارم – امتیاز 5 شادمان تر هستم
3- برخی از انسان ها را می بینیم که صرف نظر از درآمد و سبک زندگی، احساس شادی بیشتری دارند و از هر چیزی نهایت استفاده خود را می برند. شما چقدر از این ویژگی برخوردارید؟
امتیاز 1 اصلا اینطور نیستم
امتیاز 2 گاهی احساس شادی دارم
امتیاز 3 اغلب حس خوبی به خود دارم
امتیاز 4 من شاد هستم
امتیاز 5 من در همه حال شاد هستم
4- برخی افراد خیلی شاد نیستند. اگرچه آنها افسرده نیستند اما هرگز آنگونه که باید شاد نیستند. شما چقدر این ویژگی را دارید؟
امتیاز 1 خیلی زیاد
امتیاز 2 اغلب
امتیاز 3 گاهی اینطور هستم
امیتاز 4 به ندرت دچار چنین حسی می شوم
امتیاز 5 اصلا اینطور نیستم
نمره گذاری تست: لطفا امیتاز سئوالات 1 تا 4 را جمع کنید. اگر امتیاز شما کمتر از 12 است، باید تغییراتی در سبک زندگی خود ایجاد کنید. اما جای نگرانی نیست در این مقاله به راهکارهای عملی در تقویت حس ارزشمندی به شما ارائه خواهیم کرد که پس از انجام آنها به طرز شگفت انگیزی حس خوبی در مورد خود پیدا کنید. اشتباه نکنید حس ارزشمندی ارتباطی به کارآمدی و توانایی ندارد بلکه فرد باید خود را با هر سطح توانمندی، مالی و ظاهری بپذیرد.
بطور مثال کارمندی که دارای توانایی های بالایی است اما نمی تواند از شایستگی های خود لذت ببرد، قطعا حس ارزشمندی بالایی ندارد. او هر مشکلی در سازمان را به خود ربط می دهد و باخود می گوید که روزی مدیر او متوجه کاستی های او میشود و اخراجش می کند. فردی که حس خوبی به خود ندارد مدام نگران قضاوت دیگران است. اگر در یک جمعی باشد که کی به او اهمیت چندانی ندهد، به سرعت دچار گفتگوی درونی منفی میشود که میدانستم بالاخره مردم من را کنار می گذارند. من انسان ارزشمندی نیستم. او همچنین مدام خود را با دیگران قضاوت می کند. مثلا اگر یکماه است که ورزش را شروع کرده، خود را با یک ورزشکار حرفه ای که 10 سال است در آن ورزش فعالیت می کند، مقایسه می کند و دیر یا زود آنرا رها می کند.
بهترین روش تقویت حس ارزشمندی
تکنیک اول: مراقب قانون مورفی باشید
افرادی که حس ارزشمندی پایینی دارند، عادت دارند خود را مسبب همهم اتفاقات بد بدانند و اما هنگامی که اوضاع بر وفق مراد است، آنرا به دیگران نسبت می دهند. حال که با این گونه افکار ناکارآمد آشنا شدید، لیستی از افکار ناکارآمد خود تهیه کنید و با تمرینات خودآگاهی در لحظه ای که خود را مسبب مشکلات می دانید، آنرا تغییر دهید. مثلا هنگامی که می گویید: من نمی توانم کارهای شرکت را بخوبی انجام دهم. این گفتگو را تغییر دهید و بگویید: من هم مانند همه انسان ها دارای نقاط ضعف و قوت هستم و خودم را با تمام مشکلات می پذیرم.
مشکلات را شخصی سازی نکنید. برای اینکه از این دام رهایی یابید توصیه میکنم از تکنیک ” حصاربندی” استفاده کنید. طبق این تکنیک همه ما بدور خانه و محوطه زندگی خود حصاری میکشیم تا مشخص شود به چه منطقه ای تسلط داریم. به همین ترتیب یک حصاری به دور مسئولیت های خود بکشید. بدین ترتیب می بینید که هیچ کنترلی بر اعمال و رفتار دیگران ندارید و قرار نیست مشکلات دیگران را شما حل کنید. بطور مثال اگر در محیط کار، رئیستان به نحوه عملکرد تیم کاری انتقاد داشت، منظور او تمام سازمان است و نباید آنرا شخصی سازی کنید.
تکنیک دوم: افکار سیاه و سفید را کنار بگذارید
افکار سیاه و سفید بدین معنی است که پاسخ آنها کاملا درست یا کاملا نادرست است. این افکار اجازه درست اندیشیدن را از فرد می گیرند. مثلا فردی که به تازگی بازی شطرنج را یاد گرفته است، ترس از باخت باعث میشود لذت بازی با دیگران را از دست دهد. او مدام باخود فکر می کند که باید به درجه استادی برسد تا بتواند از این بازی لذت ببرد. بنابراین او باید بداند لذت بردن از بازی زمانی رخ میدهد که در کنار دوستان خود باشیم، فارغ از اینکه بنده باشیم یا بازنده.
تکنیک چهارم: خود را دست کم نگیرید
بزرگترین آفت ذهنی اینگونه افراد این است که دائما زندگی و توانایی های خود را با دیگران مقایسه می کنند. این رفتار باعث میشود لذتی از زندگی و دستاوردهای خود نبرند و داشته های خود را بی ارزش تلقی کنند. آنها نقاط قوت دیگران را بزرگ و نقاط ضعفشان را کوچک نشان میدهند و خود ار کوتوله ای در برابر غول میبینند. بهترین راه برای رهایی از احساس پوچی این است که دوست خود باشیم. خود را از چشم بهترین دوست خود ببینید. آیا او شما را همانطور ارزیابی می کند که خودتان ارزیابی می کنید؟ آیا او شما را حقیر و ناتوان تر از دیگران می بیند؟
بطور مثال سارا که در یک شرکت خدماتی کار میکند، خود را پایین تر از همکاران و سایر فروشندگان می بیند. در این حال بسیار احساس عجز و درماندگی می کند. بهترین پیشنهاد برای او چیست؟ او باید نسبت به خود واقع بین باشد. او باید نحوه صحبت باخود را تغییر دهد. برای اینکه دیگر خود را دستکم نگیرید، به زمانی فکر کنید که یک کار را با اعتماد به تفس بالایی انجام میدادید و مورد تحسین دیگران بودبد. در این حال چه حسی داشتید؟ اگر توانسته اید در کاری بدرخشید پس می توانید در این کار نیز موفق عمل کنید.
تکنیک پنجم: رهایی از کمالگرایی
افرادی که در دام پرکاری هستند نیز نوعی کمال گرایی منفی را با خود حمل می کنند. آنها همواره حس می کنند که ارزش کافی را ندارند و باید کاری برای انجام دادن داشته باشند. دیدن مسابقه فوتبال یا یک سریال تلویزیونی برای آنها به منزله اتلاف وقت است و زمانی میتوانند احساس رضایت داشته باشند که کاری انجام میدهند.
چگونه انسان ارزشمندی شویم؟
با استفاده از تکنیک های بالا میتوانید فردی مسئولیت پذیر باشید که تمامی اتفاقات را تحت کنترل خود می داند. بطور مثال اگر دچار مشکل مالی شوید، بجای اینکه تورم، مشکلات کشور و خانواده را علت شکست خود بدانید، میتوانید از خد بپرسید: سهم من در این مشکلات چه چیزی بوده؟ جگونه میتوانم از این شکست تجربه کسب کنم؟
بجای آنکه بگویید همسرم مدام غر می زند، بگویید وقتی کاری را فراموش میکنم و یا به درستی انجام نمی دهم، همسرم از من انتقاد می کند.
کتاب احساس ارزشمندی
یکی از بهترین منابع افزایش عزت نفس، کتاب مفید دکتر علی صاحبی است که توسط انتشارات سایه سخن در بازار موجود می باشد. این کتاب در 10 فصل به ارائه تکنیک هایی می پردازد که با انجام دادن آنها می توانید حس خویشتن دوستی را افزایش دهید. در ادامه به بخش هایی از این کتاب می پردازیم:
اعتماد به نفس و احساس ارزشمندی یعنی پذیرش نقاط قوت و ضعف خودمان. در این کتاب به 4 مرحله پرداخت شده است:
مرحله اول: خود را آنطور که هستیم بپذیریم.
مرحله دوم: مسیر زندگی خود را باتوجه به اهداف واقعیتمان مشخص کنیم.
مرحله سوم: در مواجه با نیازها و تمایلات خود، به مقابله با مشکلات بپردازیم.
مرحله چهارم: با آموختن راههایی که باعث افزایش اعتماد به نفس می شود، از دامهای فکری فرار کنیم.
درباره سجاد زمانی
من سجاد زمانی هستم مدرس ان ال پی (NLP) زمینه فعالیت ما شامل کوچینگ فردی و سازمانی ، آموزش تحلیل رفتار متقابل و توانمندسازی فردی است. فعالیت من از یک آرزو شروع شد و امروز نام آن آرزو مجموعه " خانه ان ال پی ایران" است.
نوشته های بیشتر از سجاد زمانی1 دیدگاه
به گفتگوی ما بپیوندید و دیدگاه خود را با ما در میان بگذارید.
مطلب خوبی بود
ممنون